Sinh vật huyền thoại hay sinh vật thần thoại là những sinh vật, thường là động vật được mô tả trong các câu chuyện phi lịch sử, trong văn hóa dân gian, những câu chuyện thần thoại hoặc những truyền thuyết, huyền kỳ chưa được xác minh và đôi khi liên quan đến siêu nhiên.
Những động vật huyền thoại khác, chẳng hạn như rồng, phượng, kỳ lân đã được ghi lại trong lịch sử tự nhiên của các học giả khác nhau của thời cổ đại. Do thiếu các hóa thạch của những sinh vật, tính xác thực của các bản ghi chép lịch sử đã được thẩm vấn bởi nhà động vật học hiện đại. Một số các sinh vật cũng có thể là những sinh vật bí ẩn dù thuật ngữ này không đồng nghĩa.
Thời Trung Cổ
Nguồn gốc của nhiều sinh vật huyền thoại có thể được tìm thấy trong các tác phẩm từ thời Trung Cổ. Những mô tả nổi lên như là cách để truyền đạt các khái niệm quan trọng và thông điệp thông qua biểu tượng và ẩn dụ chứ không phải là chức năng như giải thích theo nghĩa đen.
Một sinh vật huyền thoại phổ biến mà phục vụ chức năng ngụ ngôn trong thời Trung Cổ là con rồng. Con rồng đã được xác định với con rắn, mặc dù thuộc tính của chúng được tăng cường rất nhiều. Con rồng được cho là đã được lớn hơn tất cả các loài động vật khác.
Người ta tin rằng con rồng không có chất độc hại nhưng đã có thể giết bất cứ điều gì nó muốn mà không cần phải nọc độc. Kinh Thánh Kinh nói về con rồng trong liên hệ đến ma quỷ, và họ đã được sử dụng để biểu thị phạm tội nói chung trong thời Trung Cổ.
Cộng đồng thời trung cổ không chỉ áp dụng các đặc tính huyền thoại với động vật tưởng tượng. Chó cũng đã mang nhiều ý nghĩa thần thoại. Người ta tin rằng trong mật một con chó đực đen có thể như một lá bùa bảo vệ một ngôi nhà từ các loại điều ác.
Ngoài ra, đánh dấu vào từ tai trái của một con chó, đeo như một bùa hộ mệnh, được cho là làm giảm tất cả các cơn đau. Con voi được thường xuyên sử dụng cho các mục đích tượng trưng. Như với nhiều cách diễn giải của thế giới của trong thời Trung cổ, ý nghĩa của voi ám chỉ đến tôn giáo.
Người ta nói rằng con voi minh họa vẻ đẹp thanh lịch của Thiên Chúa đối với con người. Thiên Chúa tấn phong voi, to lớn về kích thước.
Một số sinh vật
Hy Lạp
Medusa trong thần thoại Hy Lạp là một con quỷ thân rắn vô cùng hung dữ, Medusa đã từng là một người phụ nữ xinh đẹp, có mái tóc bồng bềnh quyến rũ.
Vì thế Medusa đã tự mãn cho rằng mình còn đẹp hơn nữ thần Athena. Sắc đẹp của Medusa đã thu hút Poseidon.
Athena biến nàng Medusa thành nữ quỷ có khả năng hóa đá bất cứ ai nhìn vào đôi mắt chết người đó, biến mái tóc tuyệt đẹp của nàng thành thân rắn; tay của Medusa làm bằng đồng, móng sắc hơn dao.
Từ đó, Medusa trở thành nữ quỷ khủng khiếp, chẳng ai còn dám đến gần Medusa, một điều đặc biệt là Medusa không bao giờ làm hại phụ nữ.
Chimera: Trong thần thoại Hy Lạp, Chimera được cho là một con quái vật xấu xa và đáng sợ. Loài vật này thở ra lửa, có đầu và thân của sư tử, đuôi là một con rắn. Trên lưng nó mọc ra một cái đầu dê và đầu rồng.
Chimera là một quái vật đáng sợ, vì phải nuôi ba miệng ăn nên nó ăn thịt bất kì người nào nó gặp.
Cuối cùng, Chimera đã bị anh hùng Bellerophon tiêu diệt với sự giúp đỡ của Pegasus theo lệnh của vua xứ Lycia. Nhờ đôi cánh của Pegasus, Bellerophon thoát được những đốm lửa từ miệng con quái vật và tiêu diệt nó bằng những mũi tên bằng chì. Bellerophon đã bắn những mũi tên vào miệng con quái vật, dưới sức nóng của ngọn lửa, chì tan ra và đốt cháy ruột gan của nó.
Hydra được mô tả là mang hình thù của một con rắn khổng lồ có nhiều đầu. Con quái vật Hydra này được biết đến với cái tên “Hydra của Lerna” bởi vì nó sống ở trong một đầm lầy thuộc vùng Lernaean, Hy Lạp.
Máu của nó có chứa chất độc và hơi thở của nó có mùi hôi đến mức có thể làm chết người. Theo truyền thuyết, việc đánh bại Hydra là điều không thể vì nếu như chặt mất một trong những chiếc đầu của nó thì có nghĩa là sẽ có hai chiếc đầu khác mọc lên thay thế.
Nó được biết đến nhiều nhất chính là con quái vật đã bị dũng sĩ Hercules tiêu diệt.
Cyclops là một con quái vật khổng lồ có một mắt giữa trán. Cyclops được biết đến nhiều là vị thần tốt bụng, làm phụ tá cho thần thợ rèn Hephaestus trong một ngọn núi lửa.
Thần thoại Hy Lạp cũng ghi nhận một vài trường hợp Cyclops tấn công con người nhưng Cyclops vẫn là quái vật tốt bụng.
Cyclops là quái vật thần thoại nổi tiếng với khuôn mặt chỉ có một mắt. Mang hình dáng của loài tinh tinh khổng lồ, đầy lông lá, Cyclops được xem là những kẻ chuyên làm vũ khí cho thần Zeus, giúp thần lật đổ sự cai trị của Cronus - một trong 12 vị thần khổng lồ Titan.
Trên thực tế, Cyclops còn sản xuất nhiều vũ khí cho các vị thần khác như cây đinh ba của thần biển Poseidon, cung thần của nữ thần Artemis và chiếc mũ bóng đêm của Diêm vương Hades.
Minotaur (nhân ngưu) là một quái vật nửa người nửa bò trong thần thoại Hy Lạp.
Nó là con quái vật đáng sợ, gieo rắc nỗi kinh hoàng cho toàn đảo Crete nên vua Minos ra lệnh cho Daedalus làm một mê cung để nhốt nó lại.
Mỗi năm, ông đem bảy người con trai và bảy người con gái từ Athena vào cho Minotaur ăn thịt.
Cerberus: Trong thần thoại Hy Lạp, Cerberus là con chó ngao ba đầu của Hades với cái đuôi rắn, là con vật canh giữ ở cổng địa ngục.
Dù phải trông coi địa ngục, Cerberus vẫn ao ước có được một cái đầu người.
Typhon được cho là một loại sinh vật to lớn nhất và hình dạng kỳ lạ nhất từng được biết đến từ trước đến nay: mình người với hàng trăm đuôi rắn khác nhau.
Typhon âm mưu lật đổ Zeus để trở thành Vua của các vị thần và loài người.
Sau những cuộc chiến quy mô tầm cỡ vũ trụ, Zeus đã dùng sấm sét đè bẹp Typhon dưới lòng núi lửa Etna.
Thần nữ Nymph là những sinh linh thuần khiết của núi rừng, sinh ra từ cây cổ thụ, những dòng sông hay hang động.
Vẻ ngoài của họ là những người phụ nữ vô cùng xinh đẹp và thuần khiết, tượng trưng cho sự cao quý, thanh tao.
Cũng vì chính vẻ đẹp đó mà họ luôn bị những người đàn ông săn đuổi, bắt về làm vợ.
Các Nymph di chuyển rất nhanh, có khả năng tàng hình và khi bị chọc tức, họ có thể tạo ra những cơn lốc thổi bay mọi thứ.
Catoblepas là con quái vật mình trâu, đầu bò.
Theo thần thoại Hy Lạp cổ, Catoblepas cũng xuất thân từ Ethiopia giống Crocotta và có hình dáng là sự kết hợp của mình trâu, đầu bò.
Chiếc đầu của Catoblepas luôn hướng xuống đất do cặp sừng quá nặng, bên cạnh đó, chiếc lưng lớn cùng nhiều gai nhọn sẽ bảo vệ chúng khỏi kẻ thù.
Vũ khí khiến cho Catoblepas đi vào huyền thoại chính là khả năng giết con mồi bằng hơi thở và ánh nhìn của chúng. Loài trâu lai bò này thường ăn một loại cỏ có độc tính mọc bên sông. Có lẽ chính vì ăn những loại thực vật ấy mà hơi thở của chúng phả ra có thể gây chết người. Đặc biệt hơn, Catoblepas còn có khả năng hóa đá con mồi bằng cách nhìn thẳng vào mắt đối phương.
