“Liệu ngài có biết, cái chết của ngài ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa thế giới, nửa còn lại thì đang đánh giá ảnh hưởng của ngài!” Serov cười lạnh, bắt đầu từ cái chết của Stalin, phe xã hội chủ nghĩa đã xuất hiện dấu hiệu của sự chia rẽ, dấu hiệu đó khởi nguồn từ lúc Kruchsyov phê phán Stalin, mới ban đầu nó còn rất nhỏ bé, hoàn toàn không khiến người ta chú ý, nhưng theo thời gian mấy chục năm dần dần sâu sắc, cuối cùng phá hủy hoàn toàn phe xã hội chủ nghĩa.
Nếu ngài là một bạo chúa, vậy thì tại sao nhân dân lại thực lòng khóc than vì ngài? Serov thật sự không dám tin vào mắt mình, hắn chưa bao giờ được chứng kiến cảnh tượng nào như thế, có lẽ chỉ có mười dặm tiễn đưa thủ tướng (1) là có thể so sánh được, nhưng thời điểm ấy Serov còn chưa sinh ra cơ, nếu tin tưởng những gì đang tận mắt chứng kiến đây thì hắn có thể khẳng định, Stalin được yêu quý vô cùng. Nhưng nếu như không tin, vậy thì tại sao mấy chục năm sau, đánh giá về Stalin lại chỉ còn hai chữ bạo chúa?
‘Nếu như Stalin không phát triển công nghiệp, duy trì chế độ nông nô, tiếp tục khiến đất nước đầy rẫy người mù chữ, không biết chừng tình hình sẽ khá hơn một chút!’ Serov lúc này bắt đầu cho trí tưởng tượng bay xa, ‘Con người không trải qua giáo dục, tri thức bị một số nhỏ lũng đoạn, người dân bình thường tự nhiên là mất đi năng lực suy nghĩ, con người không có năng lực suy nghĩ thì chẳng cao cấp hơn động vật bao nhiêu! Như vậy không phải cảng dễ dàng bị cai trị hơn sao? Stalin, ngài mang lại cho Liên Xô nền công nghiệp hùng mạnh, địa vị quốc tế cao quý, nền tảng lý luận tiến tiến, quảng đại quần chúng được giáo dục, nhưng chẳng thể ngờ trong mắt nhân dân đã có tư tưởng, ngài lại biến thành bạo chúa tàn ác nhất trong lịch sử nước Nga phải không? So với Liên Xô ngài một tay dựng nên, người ta lại càng hoài niệm đế quốc Nga. Loại suy nghĩ ấy không phải là không thể hiểu được, ở Trung Quốc trong tiền kiếp, trên mạng có một đám người, bọn hắn vô cùng hoài niệm cái thời Dân Quốc kẻ chết đói đầy đường, lại còn tôn sùng đấy là tấm gương Dân Quốc! Chẳng hề trông thấy nạn đói và chiến loạn khắp nơi, nhưng lại chú mắt vào những điểm sáng phải soi kính hiển vi mới thấy, nào là thời đại hoàng kim nào là đại sư lớp lớp, nếu như đại sư lớp lớp cần có mù chữ lan tràn để làm nền thì Serov thà rằng tất cả đại sư đều cút vào trại tập trung!’
Cái chết của Stalin không khác gì một trận động đất cấp 10, phá hủy hoàn toàn trật tự vốn có của Liên Xô, so với vũ khí hạt nhân nhìn thấy được, chạm tới được còn khủng khiếp hơn, bom nguyên tử chỉ có thể giết người, còn đại chiến ý chí sau này lại có thể phá hủy tư tưởng của toàn bộ phe xã hội chủ nghĩa, mà mầm mống của nó đã bắt đầu xuất hiện.
Ngày thứ hai sau khi Stalin qua đời, Hội nghị liên tịch Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Hội đồng Bộ trưởng, Đoàn chủ tịch Xô-viết tối cao thông qua quyết định, bổ nhiệm Malenkov đảm nhiệm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Kaganovich đảm nhiệm Phó Chủ tịch thứ nhất, Voroshilov đảm nhiệm Chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô-viết tối cao Liên Xô, Molotov thì là một Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng khác, kiêm Bộ trưởng ngoại giao. Một tuần sau, Malenkov từ chức Bí thư Trung ương Đảng, thành lập Ban Bí thư năm người bao gồm Khrushchyov. Khrushchyov trở thành Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương nhưng quyền lực của chức vụ này chỉ hạn chế ở công tác tuyên truyền và hình thái ý thức, công tác chính trị và kinh tế thì rơi vào tay Malenkov và Beria.
“Giờ mới qua được bao lâu? Các người cũng chẳng thèm quan tâm xem bách tính có tiếp nhận nổi hay không!” Lúc này Serov dựa vào những nguồn tin ít ỏi có được, các tin đề báo chí, cộng thêm phân tích cá nhân, đưa ra kết luận. Đại chiến ý chí mới vừa bắt đầu, nếu như Serov không nhớ nhầm, Beria sẽ lập tức bị xử lý đột kích, dù sao thì lực lượng KGB trong tay ông ta cũng thật sự khiến người ta phải sợ hãi, dẫn tới cục diện bị vây công.
Bỏ tờ báo xuống bàn, Serov tiếp tục suy nghĩ, ‘Tiếp theo là đến thanh toán Stalin?’, nghĩ đến đây Serov không khỏi cảm thấy lợm giọng, con người là một loài động vật không hoàn hảo nhưng lúc nào cũng có người cho rằng mình là hoàn hảo, chỉ cần là con người thì tất nhiên sẽ có tốt có xấu, hắn không tin lại có ai suốt đời không làm được một việc tốt. Stalin đã ra đi rồi, ông muốn phê phán thì phê phán nhưng không thể đi quật xác. Mà xét theo những hành vi của Khrushchyov sau này, cái gọi là Phản Stalin cũng chỉ là một trò cười, ông ta lại lặp lại nguyên một lần những việc Stalin đã làm.
Stalin mắc phải sai lầm của Stalin, Khrushchyov có những sai lầm của Khrushchyov, chỉ cần là con người thì sẽ không thể đảm bảo mình sẽ không phạm sai lầm, nếu tất cả đều phát triển thuận lợi, chỉ được lợi không bị thiệt, vậy thì đã tiến lên chủ nghĩa xã hội từ khuya rồi.
“Valia!” Serov vừa mới mở mồm đã nhận ra mình ngu đến thế nào, tiếp đó rất bất đắc dĩ nhấc điện thoại quay số sắp biến thành đồ cổ lên, vất vả lắm mới kết nối được, “Valia, qua văn phòng tôi có việc...”
Valia là thư ký của Serov, bình thường phụ trách một số công việc lặt vặt, thỉnh thoảng cũng giúp Serov soạn thảo một số bài diễn văn, cô là sinh viên đại học Kiev Ukraina, sau khi tốt nghiệp tham gia công tác được điều về Baku. Đối với những cô gái khác, Baku thời gian này cũng không phải là lựa chọn tốt nhất, Leningrad, Moscow, Stalingrad mới là những nơi được sinh viên hoan nghênh nhất, nhưng Valia vẫn rất tự tin vào năng lực của bản thân, cho rằng sẽ có một ngày dựa vào năng lực đạt được những điều mình mong muốn.
“Bí thư, anh gọi tôi?” Không để Serov phải chờ đợi quá lâu, Valia lập tức tiến vào, thân hình nóng bỏng như ma quỷ, mái tóc vàng quăn gợn sóng tỏa sáng rực rỡ, đôi chân dài miên man mặc váy duýp siêu ngắn, hiện lộ thân hình hoàn mỹ tuyệt vời. Cô gái ấy có đôi mắt sáng bừng, trong trẻo thuần khiết, rực rỡ như ánh sao, thần sắc cao quý tỏa ra một cách tự nhiên, khiến người ta không thể không kinh ngạc trước hào quang thanh nhã linh tú của cô.
“Nếu cô sinh ra ở Mỹ chắc chắn sẽ tiến vào Hollywood!” Ở kiếp trước Serov, đám trạch nam internet ngập tràn ảo tưởng với phụ nữ dân tộc Xla-vơ, nói một cách công bằng thì phụ nữ Xla-vơ thật sự ưa nhìn, so với phụ nữ Tây Âu, phụ nữ dân tộc Xla-vơ trải ngang Âu-Á có mang theo một chút nét nhu mì của phụ nữ phương Đông, cho nên trong mắt người phương Đông lại càng hơn một bậc so với phụ nữ Tây Âu tóc vàng mắt xanh.
Khi Valia bước vào, suy nghĩ của Serov trong chớp mắt chạy lệch, thậm chí quên cả mình đang định làm gì, lời lẽ cợt nhả thuận miệng tuôn ra. Quả nhiên, Valia sắc mặt đại biến, là một thiếu nữ rất kiêu ngạo, ngoài dung mạo ra cô cũng cực kỳ tự tin vào năng lực của bản thân.
Trong tiềm thức của cô không phải là không có ai được phép đùa cợt với mình, nhưng hiển nhiên là Serov hiện tại còn chưa đủ tư cách. Hơn nữa điều quan trọng nhất là, quan hệ giữa Liên Xô và nước Mỹ hiện tại không nghi ngờ gì là quan hệ thù địch, đối kháng toàn diện giữa hai nước tuy còn chưa lan rộng đến toàn cầu nhưng cũng không còn cách xa, giáo dục trong nước đã bắt đầu có khuynh hướng chống Mỹ, tất cả những chuyện nếu dính đến nước Mỹ là sẽ lên một mức độ khác.
“Đồng chí bí thư, xin anh chú ý cách dùng từ!” Gương mặt tươi tắn của Valia lộ ra chút phật ý, tựa như đang nhắc nhở, không mặn không nhạt nói, “Tôi không phải loại phụ nữ thối nát ấy!”
“Tôi không có ý đó!” Serov hô to oan uổng, hắn tới Liên Xô được nửa tháng, trước mắt còn chưa rõ ràng tình hình cho lắm,dù sao hắn cũng chưa từng sinh hoạt trong thời Chiến tranh Lạnh, ai mà biết chỉ vẻn vẹn nói đùa một câu mà đã nâng lên thành vấn đề nguyên tắc.
“Được rồi được rồi, tôi xin lỗi!” Tóm lại trước hết cứ thừa nhận sai lầm, sau đó nghiêm mặt nói, “Tôi chỉ muốn ca ngợi cô một chút nhưng có vẻ lấy ví dụ không thích hợp. Valia, nhờ cô chuẩn bị một bản thảo diễn thuyết, mấy ngày tới tôi chuẩn bị đến đại học Dầu mỏ quốc lập một chuyến, lúc ấy cô cũng đi cùng đi!”
“Rõ!” Nhắc đến công việc, Valia lập tức biểu hiện ra một mặt tinh minh tháo vát, hỏi qua Serov mấy câu rồi đi ra ngoài.
“Tôi trêu ai ghẹo ai cơ chứ!” Serov dở khóc dở cười làu bàu mấy tiếng, nhưng chuyện này cũng coi như cảnh báo hắn một lần, thời đại này không phải là thế kỷ 21 tương lai, chỉ vì một câu nói mà xui xẻo cũng không phải là chuyện lạ lùng gì, nói nước Mỹ tốt đẹp, nhẹ một chút thì là mê tây hám ngoại, nặng một chút là có thể chuẩn bị bắt lại tiếp nhận cải tạo tư tưởng rồi.
Nghĩ tới đây, Serov cảm thán, “Khống chế quá chặt chẽ, vật cực tất phản, một bộ phận người rất có thể vì không chịu đựng nổi kiểu khống chế này mà khi tiếp nhận được tin tức từ bên ngoài không cần biết đúng hay sai đều coi như thánh chỉ, đối với thông tin của quốc gia mình lại luôn luôn nghi ngờ! Mọi người đều say mình ta tỉnh, cuối cùng trở thành loại chỉ điểm cho người nước ngoài!”
Muốn thay đổi tình hình này chỉ có tiếp tục leo lên, leo đến vị trí có thể ảnh hưởng đến cả đất nước, Serov hiện tại chỉ cảm thấy được sự nhỏ bé, không muốn ở nước Nga mấy chục năm sau này đi nhặt đồng nát thì phải thay đổi kết cục của Liên Xô, để cuộc thí nghiệm xã hội lớn nhất trong lịch sử loài người này tiếp tục duy trì. Chưa từng có một khoảnh khắc nào, Serov lại cảm thấy mình cao lớn như vậy, tựa như có thể để lại dấu ấn của mình trong lịch sử, loại mê hoặc đó hư vô mờ mịt nhưng đã cuốn hút thật chặt lấy hắn.
“Ta hình như có chút tư chất thành vĩ nhân! Tư tưởng giống như là được thăng hoa vậy!” Đọc tin báo đưa về thả tù nhân trong trại tập trung, Serov cảm thấy Liên Xô có vẻ cũng không hoàn toàn hết thuốc chữa.
Ngày 26/3/1953, Beria trình bày trước Đoàn Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Báo cáo liên quan đến vấn đề đại xá”, ngày thứ hai lại trình bày “Dự thảo quyết định liên quan đến vấn đề đại xá của Đoàn Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng”. Stalin qua đời chưa đến một tháng, Beria và Malenkov đã đạt được thống nhất về vấn đề vạch trần tội ác của Stalin và phê phán sùng bái cá nhân. Vì thế trong quá trình xét lại và phục hồi danh dự “Vụ án bác sỹ gián điệp Điện Kremlin” (2), Beria để cho các ủy viên trung ương được đọc những báo cáo phúc tra có liên quan đến mình trong vụ án này.
Liên Xô giống như được giải tỏa khỏi sự khống chế khiến người ta nghẹt thở, nhất là trong nội bộ đảng vốn bị giám sát nghiêm ngặt nhất, cơ hồ đã có mức tự do ngang với dân chúng Liên Xô bình thường, điều này trong quá khứ chỉ có thể nhìn không thể chạm tới. Sự giám sát của Stalin với đảng đã đến mức độ làm một người dân Liên Xô bình thường còn được tự do hơn là làm một đảng viên. Nói theo mặt tích cực thì khống chế nghiêm khắc làm đoạn tuyệt sự mục ruỗng trong hàng ngũ, đảng trong thời kỳ Stalin ngoài bản thân ông ta ra, chẳng ai dám nói mình là giai cấp có đặc quyền.
Bạn không thể đánh thức một người giả vờ ngủ, câu nói này rất thích hợp để hình dung sự hòa hợp tự nhiên của Serov lúc này. Moscow đang trong thời điểm thay đổi cực lớn, vô số mệnh lệnh được phát đi tới toàn Liên Xô, không khí áp bức giống như vụt tan biến, lại giống như chưa từng xuất hiện.
Chú thích:
(1): Vẫn là Chu Ân Lai
(2):
Trong giai đoạn 1951-1953, một nhóm bác sỹ gốc Do Thái tại Moscow bị buộc tội âm mưu ám sát các lãnh đạo Xô-viết, cụ thể là cố tình chẩn đoán sai, áp dụng phương pháp chữa trị không phù hợp dẫn đến cái chết của Andrei Zhdanov và
Aleksandr Shcherbakov.
Câu chuyện sau đó được đẩy lên thành một chiến dịch bài Do Thái trên truyền thông, sa thải, bắt giữ và tra tấn nhiều y bác sỹ. Sau khi Stalin qua đời, chính phủ Liên Xô tuyên bố vụ án thiếu nhiều bằng chứng và chấm dứt điều tra.
